Płaskostopie to najczęściej diagnozowana wada stóp, jednak rzadko występująca samodzielnie bez koślawości stawu skokowego, dlatego powinniśmy mówić o stopie płasko-koślawej. Nazwa „płaskostopie” oznacza po prostu płaską stopę, u małych dzieci u których zawartość tłuszczu w organizmie jest duża stopa płaska jest jednym z etapów wykształcania prawidłowej postawy ciała, z wiekiem gdy przybywa tkanki mięśniowej stopa powinna się wykształcać i posiadać dwa prawidłowo rozwinięte łuki (wysklepienia), łuk poprzeczny i łuk podłużny, a także prawidłowo zbudowany staw skokowy.
A więc jak rozpoznać płaskostopie? Jak rozpoznać koślawość? Czy musimy to leczyć? Kiedy i do kogo zwrócić się, jeśli coś w budowie stopy nas niepokoi?
Zacznijmy od początku. Czym jest koślawość, płaskostopie i jakie rodzaje płaskostopia wyróżniamy?
Płaskostopie poprzeczne
Płaskostopie podłużne i płaskostopie poprzeczne to różne wady i nie muszą występować razem, chociaż oczywiście się to zdarza. Płaskostopie u dorosłych, bo tak możemy je nazwać ze względu na częstość występowania dotyczy łuku poprzecznego stopy. W przypadku gdy łuk się obniży i staję się niewydolny zaczynamy obciążać stopę w nieprawidłowy sposób prowadząc do nieodwracalnych zmian w układzie kostno-mięśniowym.
Co pierwsze powinno nas zaniepokoić kiedy myślimy: płaskostopie poprzeczne objawy? Częstą oznaką jest zwiększenie szerokości stopy i występujące modzele pod główkami kości przodostopia. Wada dotyczy głównie osób dorosłych ponieważ powstaje z przeciążenia. Modzele sprawiają ból dlatego należy je usuwać, a następnie odciążać łuk poprzeczny odpowiednio dobraną wkładką. Ważne aby swoje stopy oddać w ręce profesjonalisty, który się specjalizuje w tym obszarze i wybrać dobrego podologa w Poznaniu.
Płaskostopie podłużne a koślawość
Płaskostopie podłużne to wada, która bardzo często występuję w połączeniu z koślawieniem stawu skokowego. Jak rozpoznać płaskostopie podłużne? Jak sama nazwa mówi mamy tutaj do czynienia z wypłaszczeniem łuku podłużnego, wtedy dzieci często zostawiają płaskie, szerokie ślady na piasku czy mokrą stopą na płytkach. Martwimy się wtedy, kiedy dziecko skończyło już 5-6 lat i nic się nie zmienia lub gdy występują różnice pomiędzy lewą a prawą stopą. Płaskostopie podłużne występuje również u osób dorosłych.
Koślawość stawu skokowego dotyczy już zdecydowanie w mniejszym przypadku mięśni, a bardziej stawów, na które one działają. Kiedy podejrzewamy płaskostopie objawy mu towarzyszące występują, zawsze sprawdźmy stawy skokowe. Naszym zadaniem jest obserwować ich ustawienia patrząc na przebieg ścięgna Achillesa w stosunku do pięty, a także ustawienie obu kostek. Niestety większość dostępnych na rynku butów dla dzieci nie sprzyja prawidłowemu rozwojowi stóp i stawów skokowych dziecka. Stawy dziecka są bardzo „elastyczne” i wymagają, zwłaszcza podczas pierwszych lat życia dodatkowej stabilizacji. Ta dodatkowa stabilizacja nie rozleniwia mięśni ani stawów, ale pozwala na „zaprogramowanie” prawidłowej ich pozycji. Jeżeli zauważymy, że dziecko „zaczyna chodzić kostkami po podłodze”, tzn. koślawi stawy skokowe do środka powinniśmy jak najszybciej udać się do fizjoterapeuty, który wykona podstawowe badanie i określi, czy powinniśmy się martwić czy też jest to normalny etap rozwojowy. Jak widać rozwój stóp dziecka nie jest oczywisty i prosty, dlatego warto wykonywać przesiewowe badania profilaktyczne w postaci komputerowego badania stóp. Jeżeli nie widzimy żadnych niepokojących objawów to badanie warto po raz pierwszy wykonać ok. 4 roku życia dziecka. Podczas takiej wizyty fizjoterapeuta nie tylko oceni czy stopy rozwijają się prawidłowo oraz czy dziecko prawidłowo chodzi, ale również sprawdzi stan stawów skokowych, kolanowych. Tak wczesna diagnostyka pozwala na wykrycie nawet najmniejszych odchyleń od normy i wdrożyć leczenie, które nie będzie uciążliwe dla dziecka i wspomoże jego dalszy rozwój.
Na komputerowe badanie stóp powinniśmy bezwzględnie zgłosić się jeśli zauważymy takie objawy jak: koślawienie kostek, ustawianie stópek do wewnątrz, chodzenie na palcach lub na zewnętrznych krawędziach stóp. Im wcześniej wykryjemy nieprawidłowości tym łatwiej, taniej i mniej inwazyjnie będziemy mogli sobie z tym problemem poradzić. Niestety wbrew obiegowej opinii z tego się nie wyrasta, a z wiekiem problem będzie się nasilać i powodować dolegliwości bólowe w pozostałych stawach, a nawet kręgosłupie, dlatego pamiętajmy by wykonywać kontrolne komputerowe badania stóp. Możemy się również zgłosić do sklepu z zaopatrzeniem ortopedycznym by wykonać wstępne badanie podoskopowe w Poznaniu.
Wracając jednak do tematu płaskostopia.
Na czym polega komputerowe badanie płaskostopia u fizjoterapeuty?
Badanie komputerowe stóp pozwala ocenić zarówno kształt stóp, jak i wzorzec chodu oraz jest pomocne w procesie planowanie terapii oraz projektowania indywidualnych wkładek do obuwia.
Badanie składa się z 4 części:
- Ocena stawów skokowych i kolanowych. Fizjoterapeuta sprawdza m.in. stan oraz ruchomość stawów.
- Badanie statyczne na platformie podobaroskopowej, oceniające obciążenie obu stron ciała. Dzięki temu widać czy ciężar ciała jest równo rozłożony na obie nogi.
- Badanie dynamiczne, które polega na kilkukrotnym przechodzeniu przez platformę, aby zobaczyć, jak zachowują się stopy podczas chodu. Badanie to ocenia motorykę chodu, przetaczanie się stopy od pięty do palców oraz bardzo istotny moment odbicia.
- Badanie na podoskanerze, dzięki któremu widać obraz podeszwy stopy wraz z występującymi odciskami i modzelami.
Kompleksowe badanie stóp pozwala na wczesne wykrycie występujących zmian anatomicznych, przeciążeń oraz nieprawidłowego wzorca chodu. Dzięki temu fizjoterapeuta może dobrać odpowiednie ćwiczenia oraz zalecić stosowanie indywidualnych wkładek do butów. Wyniki badania zostają przekazane do pracowni, w której technicy ortopedzi zaprojektują, na ich podstawie, indywidualne wkładki do obuwia. Jeżeli mamy tzw. płaskostopie miejsca zbyt przyległe do podłoża zostaną odpowiednio wysoko podniesione. Równomierne rozłożenie nacisków na całą powierzchnię stopy znacząco odciąży miejsca, w których tworzą się uciążliwe odciski i nagniotki. Wykwalifikowany technik potrafi wykonać odciążenie w kłopotliwym miejscu, dzięki czemu proces gojenia się odcisków znacznie się skraca oraz zmniejsza się ryzyko ich ponownego powstania. Podolog natomiast może zająć się leczeniem występujących na stopach modzeli, odcisków czy problemów natury skórnej.
Dowiedz się więcej na temat indywidualnych wkładek ortopedycznych w artykule „Indywidualne wkładki ortopedyczne – dla kogo?”
