Ocena stawów biodrowych niemowląt
Ultrasonografia stawów biodrowych u dzieci to, oprócz badania klinicznego, najważniejsza metoda oceny stawów biodrowych noworodków i niemowląt. Przez rodziców popularnie zwana badaniem „bioderek”. Jeśli w trakcie ciąży dziecko ułożone było w położeniu główkowym (tj. „główką w dół”) pierwsze badanie powinno odbyć się około 6 tygodnia życia dziecka.
Jeśli położenie było miednicowe, najwłaściwszy jest 4-5 tydzień życia dziecka. Odstępuje się od tych zasad, jeśli w trakcie badania manualnego (badanie ruchomości bioder) na oddziale noworodkowym stwierdza się wyraźną patologię - wtedy badanie powinno odbyć się jak najwcześniej. Termin pierwszego badania jest bardzo istotny, ponieważ im młodsze dziecko, tym większy jest potencjał naprawy bioder.
Im starsze, tym proces leczenia jest trudniejszy, dłuższy, do operacyjnego włącznie. Zakończenie ciąży cięciem cesarskim nie ma wpływu na termin badania, najważniejsze jest położenie dziecka w trakcie ciąży.
Do badanie nie ma konieczności specjalnego przygotowania. Jest to bezinwazyjne USG bioderek, które wymaga jedynie rozebrania maluszka.
Ocena ultrasonograficzna opiera się na tzw. metodzie Graffa. Została ona opracowana przez profesora Richarda Graffa. Dzięki niej można wykryć wadę bioder u najmłodszych dzieci i wcześnie rozpocząć leczenie. Zrewolucjonizowała ona ortopedię dziecięcą. Przed „erą Graffa” w poznańskiej Klinice Ortopedii z powodu zwichnięcia biodra operowano corocznie do 100 dzieci, obecnie są to pojedyncze przypadki, w których wada jest całkowicie oporna na leczenie zachowawcze.
Richard Graff, pracuje w Stolzalpe, w austriackich Alpach. W klinice ortopedii, dawnym sanatorium gruźliczym, niczym na szczycie „Czarodziejskiej Góry” Tomasz Manna. To właśnie u niego poznańscy ortopedzi pobierali pierwsze nauki dotyczące badania bioder dziecięcych. W kursie takim uczestniczył i autor tekstu. Profesor Graff jest nie tylko wspaniałym naukowcem, ale i człowiekiem o naprawdę czarującej, ujmującej osobowości.
W leczeniu wad biodra znajdują zastosowanie szelki Pavlika. To orteza stosowana w leczeniu zwichnięcia bioder u noworodków i niemowląt. Nie sprawia dziecku bólu. Początkowo jest źródłem pewnego stresu dla rodziców, którzy jednak szybko upewniają się, iż dziecko toleruje ją bardzo dobrze. Potrafi doprowadzić do etapu, w którym leczenie operacyjne nie będzie konieczne.
Jeśli dziecko wymaga podwójnego pieluchowania, warto, aby ortopeda pokazał jak ono ma wyglądać, aby rodzice robili to właściwie. Część rodziców kupuje gotowe pieluchy w Internecie. Warto tutaj przestrzec rodziców przed samodzielnym zakupem i stosowaniem tzw. poduszki Frejki, która znajduje zastosowanie tylko w wypadku zwichnięcia biodra. W przypadku zalecenia podwójnego pieluchowania, jest ona wręcz przeciwwskazana, gdyż stosowana nieumiejętnie może dziecku wyraźnie zaszkodzić.
Autor: dr n. med. Krzysztof Pietrzak, specjalista ortopeda-traumatolog
