Leczenie gorsetem ortopedycznym pacjenta ze skoliozą idiopatyczną
Leczenie skoliozy idiopatycznej (trójpłaszczyznowej, strukturalnej deformacji kręgosłupa i tułowia, występująceju 1-3% społeczeństwa, najczęściej u dziewczynek w wieku 10-16 r.ż) obejmuje leczenie zachowawcze (specyficzna fizjoterapia oraz gorsetowanie) i leczenie operacyjne.
Gorsetowanie jest leczeniem z wyboru dla pacjentów ze skoliozą o wartości kąta Cobba 25 - 40 stopni i niedojrzałością kostną, w okresie progresji lub u pacjentów zagrożonych progresją skrzywienia. O zastosowaniu tego typu leczenia decyduje lekarz ortopeda dziecięcy wraz z pacjentem i jego rodzicami. Polega ono na zastosowaniu ortezy korekcyjnej zakładanej na tułów pacjenta. Indywidualnie skonstruowany i odpowiednio dopasowany gorset generuje siły zewnętrzne prowadząc do trójpłaszczyznowej korekcji skrzywienia.
Celem gorsetowania jest zahamowanie progresji skrzywienia oraz kształtowanie symetrii klatki piersiowej i tułowia, trójpłaszczyznowa korekcja skrzywienia, a niekiedy również opóźnienie leczenia operacyjnego.
Najczęściej stosuje się w Polsce gorset typu Cheneau, który tworzony jest indywidualnie dla każdego pacjenta przez technika ortotyka. W celu wytworzenia gorsetu pobierana jest z tułowia pacjenta miara gipsowa. Następnie z niej odlewany jest gipsowy model tułowia pacjenta (tzw. pozytyw), który jest odpowiednio modyfikowany do pożądanego skorygowanego kształtu. Na tak przygotowany pozytyw nakłada się rozgrzane tworzywo termoplastyczne, które kiedy stygnie, usztywnia się w przyjętej na pozytywie formie. Następnie gorset musi zostać wykończony: technik wygładza krawędzie, wycina otwory, zamocowuje zapięcia, oraz wkleja specjalne peloty. Tak przygotowany gorset pacjent kilkakrotnie przymierza pod kontrolą lekarza ortopedy dziecięcego, który decyduje o jego ostatecznym kształcie. Obecnie do pobierania miary i tworzenia gorsetów wykorzystuje się także komputerową technologię CAD/CAM oraz urządzenia automatycznie modelujące pozytyw.
Lekarz ortopeda dziecięcy decyduje o czasie zagorsetowania pacjenta w ciągu doby. Najczęściej zaleca się pacjentom zagorsetowanie :
w pełnym wymiarze godzin tj. 20 – 24 godziny na dobę,
w niepełnym wymiarze godzin, tj. 12 – 20 godzin na dobę,
na noc, tj. 8 - 12 godzin na dobę.
Czas ten jest czasem docelowym, który pacjent osiąga po kilku dniach stopniowego przyzwyczajania się do noszenia gorsetu.
Gorset jest stosowany równocześnie ze specyficzną fizjoterapią. Pacjent w gorsecie może wykonywać również specjalistyczne ćwiczenia, których instruktaż przeprowadza fizjoterapeuta zajmujący się diagnostyką i terapią skolioz. Fizjoterapeuta w tym czasie również dba o edukację w zakresie użytkowania gorsetu. W trakcie leczenia gorsetem ortopedycznym pacjent chodzi do szkoły, uczestniczy w zajęciach pozaszkolnych, w tym również sportowych.
Zakończenie terapii gorsetem następuje po zatrzymaniu procesu wzrostu u pacjenta, obserwowanego przez minimum 6 miesięcy, po wystąpieniu dojrzałości kostnej oraz dla dziewcząt po upływie około 2 lat po wystąpieniu pierwszej miesiączki. O stopniowym odstawianiu gorsetu (zmniejszaniu ilości godzin dobowego zagorsetowania) i o zakończeniu leczenia gorsetowego również decyduje lekarz ortopeda dziecięcy.
Jeżeli u Państwa dziecka zdiagnozowano skoliozę idiopatyczną i zalecony jest gorset ortopedyczny, serdecznie zapraszamy do Centrum Medycznego Stanley. Lekarz ortopeda oraz fizjoterapeuta specjalista w tej dziedzinie przeprowadzą odpowiednie badania, rozwieją Państwa wątpliwości dotyczące gorsetu oraz zaproponują dalsze, indywidualnie dobrane postępowanie.
mgr Dagmara Pikulska - fizjoterapeutka
